Nhà đá rửa là phương pháp thi công khá thịnh hành trong một thời kỳ, nên không chỉ có nhà ở mà một số công trình lớn của thị xã Pleiku cũng làm theo phương pháp này. Có thể kể đến một số công trình như: trụ sở Ban Dân tộc, Hội Văn học-Nghệ thuật Gia Lai… Một trong những công trình đá rửa hiện nay vẫn đang sử dụng đó là nhà hiệu bộ của trường Mầm non Hoa Hồng nằm trên đường Nguyễn Thái Học. Tòa nhà gồm nhiều phòng với mặt tiền và cột bằng đá rửa với 2 gam màu trắng ngà pha gam đen. Đây là công trình do Tổ chức UNICEF (Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc) xây tặng Ủy ban Bảo vệ bà mẹ trẻ em tỉnh năm 1973. Cô Trần Thị Thủy-Hiệu trưởng Trường Mầm non Hoa Hồng cho biết: “Một năm sau giải phóng đất nước thì Trường Mầm non được thành lập (năm 1976). Khi đó, Ủy ban Bảo vệ bà mẹ trẻ em bàn giao khu nhà này lại cho trường để có cơ sở vật chất thực hiện công tác giảng dạy, chăm sóc trẻ. Nhiều phòng được sử dụng cho các nhóm trẻ từ 4 tháng tuổi. Sau này UBND thành phố đầu tư xây các phòng học theo tiêu chuẩn của bậc học Mầm non thay thế, khu nhà được dùng làm nhà hiệu bộ của trường”.
Một công trình công mang dấu ấn kiến trúc nhà đá rửa hiện nay vẫn còn nhưng bỏ hoang đã lâu chính là tòa nhà “Hàng không Việt Nam” nằm trên đường Hùng Vương. Đây có lẽ là công trình đặt nhiều dấu hỏi nhất cho người dân khi hàng chục năm nay bỏ không ngay ở vị trí đắc địa trên con đường sầm uất bậc nhất của thành phố.
Những ngôi nhà đá rửa được giới kiến trúc gọi là công trình của “một thời vang bóng”. Sở dĩ chúng không còn thịnh hành vì nhiều lý do. Kiến trúc sư Nguyễn Hồng Hà lý giải: “Hiện nay có nhiều vật liệu mới để thay thế, sang hơn, đẹp hơn, bền hơn. Mà con người thì luôn luôn có xu hướng tiếp cận cái mới, cái đẹp. Bây giờ không ai yêu cầu làm nhà đá rửa, đá mài theo phong cách cũ, nếu có khéo lại bị cho là… hâm”.
Do vậy, những ngôi nhà từng là niềm kiêu hãnh của chủ nhân một thời giờ bỗng trở thành “đồ cổ” trong kiến trúc đô thị. Giữa những công trình ảnh hưởng nhiều phong cách kiến trúc trên thế giới hiện diện ngày càng dày đặc thì những ngôi nhà thuần Việt như nhà đá rửa lại dần lui vào quá vãng. Tuy nhiên, kiểu dáng xưa cũ, có phần “nhà quê” của những công trình này lại mang chút man mác cho hồn phố.
Hoàng Ngọc
